Alpullu, Küspe - Hüner Şencan

Pancarın işlenmesinden ortaya üç yan ürün çıkıyor: küspe, kuyruk ve melas. Pancarın yüzde 30'u küspe… Üçe ayrılıyor: yaş, kuru ve pelit adı verilen preslenmiş küspe...

Fabrikanın ilk yıllarında küspe çok önemseniyor. Meziyetleriyle ilgili yazılar yazılıyor. Örneğin Cumhuriyet gazetesinin 31.3.1947 tarihli nüshasında "Şeker pancarı küsbesinin hayvan beslemek bakımından ne kadar faydalı olduğu malûmdur." ifadesi buna işaret. Fakat günümüzde o kadar da değerli bir hayvan yemi olarak görülmüyor. Hatta kaliteli süt besiciliği yapan çiftçiler pancar küspesinden uzak duruyorlar.
----
Bilgileri Metin Gezer'den alıyorum: "Köylerdeki pancar eken çiftçilerin küspe hakkı vardır. Hasat ettikleri pancara göre değişir. Mesela 10 ton pancar ekmişse fabrika onlara yüzde 20 oranında küspe verir. Köylünün eğer hayvanı yoksa veya ihtiyacından fazlaysa bu hakkını satar ve elde ettiği geliri pancar çıkarma parası olarak kullanır. Biz, pancar haklarını satın alır ihtiyacı olanlara devrederiz. Küspenin fiyatını çiftçi belirler. Mesela fabrika çıkış fiyatı 35-40 lira ise çiftçi bunu bize 55-60'a devreder. Fiyatlar değişkendir, kesin bir şey söyleyemezsiniz. Geçen sene küspenin tonu 70TL'ye kadar çıktı. Yaş küspeyi pancar ekmeyen diğer köylüler satın alırlar. Fabrikadan direkt kamyonculara veriyoruz. İki gün kaldı mı çürüyor. Satın alan kişi küspeyi boşalttığı zaman onu iyice çiğniyor, üzerini samanla kapatıp hava almasını önlüyor. Kış geldiğinde yavaş yavaş hayvanlarına yem olarak veriyor veya yemine katıyor. Kimi satıcılar köylüden satın aldıkları küspeyi paketliyor ve yüksek fiyatla satıyor. Ambalajı, nakliyesi, karı derken piyasadaki satış fiyatı, bir ara 300 liraya kadar çıkmıştı. Ambalajlamada yirmi beş kilogramlık paketler yapıyorlar. "
---
Kuru küspe imalatı 1986 yılında bitti...
---

---